Manik Depresyonda Depresif Dönem Tedavisi

Manik depresif bozuklukta ortaya çıkan depresyon, uzun yıllar standart depresyonla aynı olarak değerlendirilmiş olsa da gittikçe artan sayıda klinik araştırma manik depresyonun (Bipolar Depresyon) farklı klinik belirtileri olduğunu ve tedavisinin de farklı özellikler içermesi gerektiğini göstermektedir.

Öncelikle, bipolar depresyondaki birçok hasta, standart depresyonda çok işe yarayan antidepresanlardan fayda görmezler. Ayrıca antidepresanlar, bu gibi hastalarda, manik kayma adı verilen ve depresyondan aniden mani dönemine geçilmesini anlatan bir durumu tetikleyebilmekte, hızlı döngülülük denilen, senede 3 veya daha fazla hastalık döneminin izlendiği bir klinik durumu ortaya çıkarabilmektedir. Bu nedenle bipolar depresyonda antidepresanların sınırlı bir klinik etkinliği vardır ve dikkatlice kullanılmaları önerilir.

Her ne kadar klinik belirtiler benzer olsa da, bipolar depresyonda, standart depresyona göre daha fazla görülen bazı belirtiler vardır. Suçluluk duygusu, huzursuzluk hissi, ani ve beklenmedik duygudurum değişiklikleri ile sinirlilik hali standart depresyona göre daha çoktur. Bipolar depresyonda, enerjisizlik hali, yavaş konuşma, çok uyuma, kilo almaya meyil ve paranoya düzeyine varabilecek aşırı kuruntu hali gözlenebilir.

Lityum ve valproat gibi duygudurum dengeleyici ilaçların bipolar depresyonun seyrini olumlu yönde etkilediği gösterilmiştir. Ancak yan etkiler nedeniyle bu ilaçlar eskisi kadar sık tercih edilmemektedir. Aşırı kuruntu–paranoya hali gelişmiş psikotik depresyonlarda olanzapin veya katiyapin gibi atipik antipsikotikler faydalı olur. Elektrokonvulsif terapi yani EKT ağır durumlarda oldukça etkili ve güvenilir bir seçenektir.

Lamotrijin, bipolar depresyonda depresyondan koruyuculuğu ispat edilmiş bir duygudurum dengeleyicidir ve bu anlamdaki etkisi eşsizdir. Ancak %1 oranında gözüken ağır dermatolojik yan etkiler nedeniyle çok küçük dozlarda başlanmalı ve doktor kontrolünde küçük doz artışlarıyla etkin doza ulaşılmalıdır.

Bipolar depresyon, manik dönemdeki gibi tedavilerin netleşmiş ve standartlaşmış olduğu bir dönem değildir. Ancak giderek artan miktardaki araştırma ve yeni tedavi seçenekleri, manik depresyonun bu tatsız dönemini tedavi etmekte bize umut vaat etmektedir.

Doç. Dr. Özgür ÖZTÜRK